به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، طبیعت و محیط زیست هزاران سال است گرفتار نسل بشر شده است که به اعتقاد کارشناسان تخریب، کشتار، آلودگی و از بین بردن همه و همه دستاورد انسان در آفرینش بوده است، نامهربانی انسان‌ها وابسته به قومیت و منطقه نیست و در همه جای کره خاکی از دست دادن داشته‌های طبیعی غم را در دل‌های وجدان‌های بیدار می نشاند. در ایران ما هم وصف رفتارهای ستیزگونه جای خود دارد از تخریب جنگلها گرفته تا از بین رفتن گونه‌های جانوری از بیابان شدن مراتع تا خشک شدن منابع آبی، رودخانه و دریاچه بی مهری چه عمدی ناشی از سوء مدیریت و چه غیرعمدی به رخ همگان می‌کشد.
در مرکز ایران، اصفهان هم وضعیت مشابه سایر نقاط کشور است به عنوان مثال زاینده‌رود به طول بیش از ۴۰۰ کیلومتر بزرگترین رودخانه منطقه مرکزی ایران که تامین کننده آب برای حیات میلیاردها موجود و میلیون ها انسان علاوه بر جاذبه تفریحی و فرهنگی، همواره نقشی مؤثر در کشاورزی و اقتصاد منطقه مرکزی و هستی تالاب گاوخونی داشته، در دهه‌های اخیر به علت سوء مدیریت و سهم خواهی، تراکم جمعیت، اضافه برداشت‌ها و بطورکلی عوامل انسانی مخرب به یک رودخانه فصلی تبدیل شده و در پایین دست با خشکی مواجه شده است.
زاینده رود پس از دفعات مختلف که خشک می شد در چند ماه جاری بود و بر همین اساس تخصیص آب کشاورزی در آخرین نوبت آبیاری کشت بهاره(تابستانه) از محل سد زاینده‌رود که آب رودخانه از آنجا کم و زیاد می شود و بنوعی جریان می یابد بامداد روز جمعه ۲۸ شهریور پایان یافت و به دنبال آن خروجی سد کاهش پیدا کرد تا زاینده رود همیشه زاینده و زندگی‌بخش، دوباره خود طعم خشکی و مرگ را بچشد. بنا به اعلام همان روز حسن ساسانی، معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای اصفهان ذخیره سد زاینده‌رود به حدود ۲۰۰ میلیون متر مکعب رسید و این میزان باید برای تامین آب آشامیدنی و بهداشت منطقه پیش از شروع بارش‌ها که بنا به گفته مسئولان دیرهنگام بود اختصاص پیدا کند. پیش‌تر بر اساس مصوبات جلسات با وزارت نیرو و استانداری مقرر شده بود ذخیره سد زاینده‌رود تا پایان شهریور برای تامین آب آشامیدنی و پایداری این سد نباید از ۲۰۰ میلیون متر مکعب کمتر شود.
زاینده‌رود رودخانه است یا کانال آبرسانی؟
در این ارتباط حشمت‌الله انتخابی، دبیر شورای هماهنگی سمن‌های محیط زیست استان اصفهان گفت: مدیران و تصمیم‌گیران در این سال‌ها کارکرد حیاتی زاینده‌رود را تا حد یک معبر و کانال آبرسانی فروکاسته‌اند و از آن فقط برای عبور آب کشاورزی استفاده می‌کنند، در واقع به این اکوسیستم زنده و حیاتبخش که باید به صورت جامع و همه‌جانبه به آن نگریست، تنها به عنوان یک کانال آبرسانی برای تأمین دیگر حقابه‌داران نگاه شده است. بیش از صدها گونه و میلیاردها زیستمند در انواع گونه‌های مختلف در این اکوسیستم زندگی می‌کنند، که زندگی آنها تابعی از جریان مستمر و دائمی آب در رودخانه است اما ما با بی‌احترامی به حیات این گونه‌های جانوری و قایل نشدن حق حیات برای خود زاینده‌رود، سبب تلفات و از بین رفتن میلیاردها زیستمند گیاهی و جانوری شده‌ایم.
مرگ میلیاردها موجود زنده زاینده‌رود
وی افزود: حقابه‌داران زاینده‌رود را نباید تنها صنایع و کشاورزی و آب آشامیدنی تصور کرد، زیرا علاوه بر میلیون‌ها انسانی که در شهرها و روستاهای مسیر زاینده‌رود زندگی و از آب آن به اشکال مختلف استفاده می‌کنند، میلیاردها زیستمند بزرگ و کوچک از آبزیان و کف‌زیان و پلانکتون‌ها تا پرنده و چرنده و انواع گیاهان حیات و مماتشان به جریان دائمی رودخانه وابسته است. قانونگذار با مصوبات قانونی، حقابه زیست محیطی رودخانه‌ها و تالاب‌ها را محترم شمرده اما سوء مدیریت و عدم تخصیص حقابۀ زیست‌محیطی به صورت مستمر و پایدار، وضعیت به گونه‌ای شده که پس از خشک شدن زاینده رود شاهد تلفات گسترده گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی هستیم. بر مبنای قانون، تامین حقابه زیست محیطی زاینده‌رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی پس از آب آشامیدنی و مقدم بر حقابۀ کشاورزی و صنعت باید در دستور کار قرار گیرد، اما می‌بینیم که این موضوع کامل نادیده گرفته می‌شود و پس از تخصیص آب کشاورزی شاهد خشک شدن رودخانه هستیم.
انتخابی تصریح کرد: برای مثال در بین خزه‌های ریزی که در رودخانه وجود دارد، گونه‌ای آبزی با نام میگوی آب شیرین زندگی می‌کند که خود منبع تغذیه ارزشمندی برای دیگر موجودات آبزی در رودخانه است، به دنبال آن دیگر موجودات آبزی نیز برای گونه‌های بزرگتر به عنوان غذا به شمار می‌روند و این چرخۀ غذایی ادامه دارد تا برسد به پرندگان و سایر جانوران و از جمله انسان، از سوی دیگر بسیاری از گیاهان از خزه‌های کف تا گیاهان بستر و حریم رودخانه با جریان آب ادامه حیات می‌دهند.
خشک کردن زاینده‌رود سرانجام دامنگیر انسان‌ها می‌شود
سپهر سلیمی، فعال زیست محیطی و حقوق حیوانات نیز گفت: جریان مداوم زاینده رود نه تنها برای تمامی موجودات و پوشش گیاهی این منطقه اهمیت دارد بلکه برای زنده نگهداشتن تالاب بین‌المللی گاوخونی از اهمیت بالایی برخوردار است. این تالاب در صورت خشک شدن خود منشا بسیاری از ریزگردها و منبعی برای انتشار انواع مواد شیمیایی است به این دلیل که طی سالهای متمادی تلمبار شدن مقدار زیادی فلزات سنگین و ذرات بسیار ریز شیمیایی خطر بسیار زیادی را برای منطقه و حتی تا شعاع یک هزار کیلومتری آن طرف‌تر به همراه خواهد داشت.
این فعال زیست محیطی خاطرنشان کرد: مشاهده جان دادن موجودات به ویژه ماهیانی که در بستر رودخانه زندگی می‌کنند دل هر بیننده ای را غمگین خواهد کرد و باید بدانیم که حق زیست را نباید از هیچ حیوان و موجودی اول از رودخانه که خود منشا میلیاردها زیست و موجود دیگر است بگیریم. خشک کردن زاینده رود به دست انسان‌ها نه تنها موجودات داخل خود رودخانه را تلف می‌کند بلکه به فرار کردن پرندگان مهاجر، خشک شدن پوشش گیاهی و ضربه زدن به سفره های آب زیرزمینی نیز می‌انجامد که این خود خطرات بسیار بیشتری برای همه ما به دنبال دارد.
زاینده رود ۴۰۰ کیلومتر طول دارد و سرانجام به تالاب بین المللی گاوخونی می ریزد.
نظر شما